Гэмгүй гэмтэн

Г.Галилей Загалмайтны шүүхийн танхимаас гарч явахдаа “Дэлхий эргэдэг л юм даа” хэмээснийхээ төлөө хорих ялаар шийтгүүлж байсан гэнэ билээ. Тухайн үед Ерөнхийлөгчийг орлож асан хамба лам XVII зууны агуу нээлт болох дэлхий эргэдэг гэх Г.Галилейн онолыг эсэргүүцэж, хүмүүсийн толгойг угааж, бүтээгчийн онол буюу Христийн шашиныг доромжилсон гэх зүйл ангиар түүнийг шийтгэсэн нь энэ. Хожим түүний онолыг үнэн хэмээн шинжлэх ухаан баталсан ч хоёр жилийг шоронд өнгөрүүлсэн Г.Галилейн хохирлыг барагдуулсангүй. Хожим XVIII зуунд шашин, шинжлэх ухаан хоёр халз тулж, нэг талаас Загалмайтны сүмийн хамба Самуэль Уйлберпорс, нөгөө талаас Ч.Дарвиний “Зүйлийн үүсэл” номыг барьсан П.Хьюкслей нар мэтгэлцжээ. Гэвч “Өөрийгөө сармагчнаас гаралтай гэж буй энэ хүн өвөг эцгийнхээ талаас уу, эсвэл эмэг эхийнхээ талаас ингэж хэлж байгаа юм болов уу” гэх Самуэль хамбын хоржин үгээр уг маргааныг шийдвэрлэж байв. Гэвч П.Хьюкслейн зөв байсныг мөн л хожим баталсан ч шинжлэх ухааны карьертаа цэг тавьсан түүний ялагдал цагаадсангүй. Түүхийн бүхий л цаг үед улс төрийн болон шинжлэх ухааны, ер нь бүхний алдааг “цагаатгав” гэх төгсгөлтэй өгүүлбэрээр хаацайлж ирэв. Гэвч хөгжөөгүй шинжлэх ухаан, чадваргүй шүүх, худлын өмнө хүчин мөхөсдсөн ялагдлууд орон зайг туулах машин бүтээж чадаагүй өнөө цагийн эрдэмтдийн буруугаас жинхэнэ утгаараа цагаатаж байсан удаагүй.

Бүр ойртуулах гээд үзье. Саяхан импортлогч компаниуд шатахууны үнийг 90 төгрөгөөр нэмэв. Удалгүй “Өө, арай хэтрүүлчихэж, 30 төгрөгөөр буулгах нь зөв юм байна” гэлээ. Шатахууны үнээ үндэслэлгүй нэмсэн хэрэг цагаадав. Байз, гурав хоног 30 төгрөгийн илүүгээр худалдаж авсан шатахууны зөрүүг хэн надад өгөх вэ? Үнээ үндэслэлгүй нэмсэн гэдгийг илрүүлэлцэж чадаагүй би гэмгүй гэмтэн болохоос яахав. Монгол Улс АНУ-аас ядуу, зам засвартайн улмаас ажилдаа хоцорсон, түргэний машин ирээгүйн улмаас эндсэн хүүхдийн амь, нефть боловсруулах үйлдвэргүйн улмаас өндөр үнээр импортолж буй шатахууны зөрүүг хэн надад буцааж өгөх вэ? Хариулах хүн байна уу? Алга шиг байна. Нэг нь нийтийн төлөө гээд гэмтэн болох ёстой юм байлгүй. Уул нь би гэмгүй хүн юм ш дээ.