Энд 250 мянган “язгууртан” бий. Орчин цагт төдийлөн авцалдахгүй энэ нэршил Францаас гаралтай, одоо ч тэд энэ алдраа гээчихэлгүй шинэ зуунтай золгосон нь байх юм. “Bordeaux” гэх нэрийг бид дарсны лонхон дээрээс тоймгүй олон харсан ч Сэргэн мандлын үеийн Европын, тэр дундаа Францын соёлын амьд гэрч болон оршин буй энэ хотын тухай төдий л ихийг мэдэхгүй. VIII зууны тэртээх түүх сөхөх хэргийн учиг болсон энэ хотын эдийн засаг өдгөө ч дарс үйлдвэрлэл дээр тогтдог аж. Хачирхалтай юм гээч. Өнгөрсөн жил л гэхэд дарс үйлдвэрлэлээр 14.5 тэрбум еврогийн ашиг олсон гэхээр дээрхээс өөр юу хэлэх вэ дээ. “Bordeaux” хот XVIII зууны алтан үеийнхээ төрхийг шинэ зуунд буухиалан, орчин үеийн гялгар төрхийн хэлтэрхий ч үгүйгээр “гэрэлтэж” болдгийн жишээ болон оршиж байна. Дэлхийн II дайны сүүдэр хотыг дайрсан хэдий ч ер хэзээд тийм юм болоогүй аятай намбайж байх юм. Гаронна голыг дагаж өндийсан Бордо хотын хуулийн цөм нь эрх чөлөө. Улс төрийн үзэл, шашны тухай бодлоо ор тас мартаад төв үзлээ өвөртлөөд алхвал хэн ч танд тээр болохгүй.
“Бяцхан Парис”
Францын зургаа дахь том хот болох Бордод нэрт зохиолч Виктор Хюго ийм хоч өгсөн гэдэг. Өгөх ч юу байхав, санамсаргүй унагасан үгийг нь өнөө хэр өлгөж ярьдаг бордогийнхон энэ хочиндоо сэтгэл хангалуун байдаг аж. Дэлхийн хот Парисийн жижигхэн хувилбар, нэрээ хугалж болохгүй!
Тансаг машин, брэндийн хувцас сэлтийг та эндээс олж харахгүй дээ. Өндөр өсгийттэй хэрнээ унадаг дугуй жийсэн үзэсглэнэт бүсгүйчүүдтэй харин хаа сайгүй дайралдана. Хотын удирдлагууд ч тантай унадаг дугуйн дээрээс мэндчилж мэднэ. 243 гүшгүүртэй шат өөд саадгүй гарч чадвал Сен Мишель дээрээс та хотыг бүрэн тольдож болно. Саарал ногоон өнгө холилдон харагдах хотын ерөнхий төрх гунигтай харагдаж мэдэх ч, ширхэг бүр дээр нь анхаарал хандуулж үзээрэй. Хуучны төрх яагаад хээнцэр харагддагыг та харна. Бас Токио, Нью-Йорк, Бээжинг биш яагаад хөгшин Францын “бяцхан Парис”-ыг сонгосноо ойлгох вий.
Түүхээр бүтсэн түүх
Ихийг үзсэн буурал ханануудыг ширхэглэн харах гээд үзье. Европоор нэг тархсан катедралууд мэдээж нүдэнд торно. Верона хотоор аялах үеэр “танилцсан” болохоор түр алгасъя. VII зуунд өрсөн тоосго, шавар бүрээ хадгалсан “Sainte Croix” сүм, Ромын загвар “үнэртэх”-ийг нь бодвол эдний түүхийн шархыг хөндөх хэрэг гарна. Европын хот бүрт содон түүх бүхий хаалга байдаг даа. Бордод ч бас байна аа. 40 метр өндөр “La Grosse Cloche” хаалганы дээр 1759 онд сүндэрлэсэн хотын төв цаг бий. Бас л өрнийн соёлын бэлгэ тэмдэг. 7800 кг жинтэй хонхыг гурван зуунд нуруундаа үүрсэн түүхэн хаалгыг алгасаад Мэриадэкийн номын сан тийш хараа сунгая. Францын хамгийн том номын сан болох Мэриадект МЭӨ-өөс авахуулаад орчин цагийн бүхий л шидээвэр ном зохиол бий бөгөөд олон орны түүхэн судруудыг хав дарсных нь төлөө зарим нэг нь жаахан гомдол тээх хандлага бий л дээ. Мэдээж дарсны музей. Америкийн түүхээс ч урт настай дарс бий гээд бод доо. “Түүхээр бүтсэн түүх” гэж хэн хэлсэн гэлээ байз...
Дарсны хот
Жилдээ 850 сая лонх дарс үйлдвэрлэж, дийлэнхийг нь өөрсдөө хөнтөрч орхидог бордогийнхон бас их хачин шүү. 287000 акр газар дамнан усан үзмийн талбай үргэлжилнэ. Тиймдээ ч усан үзэм боловсрох цагаар ер бишийн нялуун үнэр хотоор нэг тархдаг гэнэ лээ. Хамрын сэрэл хөдөлж байгаа биз. Wikipedia цахим хуудсаар шагайвал хотын эдийн засгийн тухай хэсэгт дан дарсны тухай л дурдсан байхыг харна. Дэлхийн хамгийн үнэтэй таван дарсны дөрөв нь Бордод мэндэлдэг гэхээр яалтай ч билээ.
Усан толь
Бордогийн бас нэг брэнд газар нь усан толь. Манай Сүхбаатарын талбай хэрийн газарт 2 см усан давхарга байх бөгөөд үүгээр алхах шиг жаргал хотын иргэд болон жуулчдад үгүй. Бордод очоод усан толинд зургаа даруулаагүй л бол таны аялалд итгэх хүн олдохгүй байж мэднэ. Бордо бас “Урлаг болон түүхийн хот” гэх хочтой. Нэг нэрэнд яасан ч олон зүүлттэй юм бэ дээ. ЮНЕСКО-гоос Бордог дэлхийн соёлын үнэт өв хэмээн нэрлэсэн болохоор аргагүй ч биз. Ялангуяа Сэргэн мандлын үеийн барилга, уран барималыг тэр чигээрээ хадгалан үлдсэн учраас Европын үнэ цэнэтэй хотуудын тоонд зайлшгүй багтдаг. Европын хамгийн урт дэлгүүрийн гудамжийг дурдаад ч яахав.
Мишель де Монтень, Лили Дамита, Франсуа Моуиак нарын авъяас мэндэлсэн Бордогоор ороод нэг гараарай. Түүхээр бүтэх түүхэнд таны хувь нэмэр ч бас хэрэгтэй юм билүү!
No comments:
Post a Comment