Мария дахь Мадонна

Мариягийн тухай яриа антихрист үзэлтнүүдийн хувьд Христийг үгүйсгэх гол өгөөш болсоор ирсэн. Өнөө хэр нугарашгүй оршиж байгаа энэ үзлийг няцааж чадахгүй байгаа үндэслэл нь Есүс эгэл эхээс төрсөнд л бий. Түүнийг хэн ч бүтээсэн бай (ялангуяа бурхан) тэр эгэл хүний ёсоор дэлхийд мэндэлсэн шүү дээ. Гэтэл бурхны сургаалийг түгээгчид Есүсийг онцгой нэгэн болохыг батлах гэж эсвэл ийн харагдуулахын тулд Мариаг ариун онгон эмэгтэй хэмээн нэрийдэж, түүнээс төрсөн хүүг Ертөнцийн эзэн гэж мэдэгдсэн юм. Байж болох л гаргалгаа. Гэвч туйлширсан антихристүүд Есүсийг Мария Магдалена гэх эмэгтэйтэй хайр сэтгэлийн холбоотой хэмээж, түүнийг биеэ үнэлэгч байсан хэмээн нотлоцгоодог. Энэ ч дүүрч. Харин энэ бүх учир нь үл олдох таамгуудыг түр мартаад ариун Мариягийн уран зургийн ертөнц дэх тусгал Мадонна тийш анхаарлаа хандуулбал сонирхолтой юм биш үү.

Мадонна гэх эмэгтэй зөвхөн уран зургийн ертөнцөд л амьдарч, чухам энэ ертөнцийн суутнууд болох Дуччо, Леонардо да Винчи, Жованни Беллини нартай “нэр холбогдож” байв. Гэвч харамсалтай үнэнийг дэглэвэл өнөө цагт тэр бийртэй бүхний гар дамждаг “хямдхан эмэгтэй” болсон доо. Ам дамжсан түүхээр бол Мария буюу бурханы эхийг дүрсэлсэн зурагт нэр өгөх шаардлага гарахад мөнөөх л бурханы эх гэх үгийг италиар хөрвүүлсэн нь Мадонна хэмээх биет бус дүрийг бий болгосон гэдэг.

Ариун Мариягийн нэрийг зээлдсэн эсвэл эерүүлэл дүр болсон энэхүү эмэгтэйн уран зураг дахь бүхий л хөрөгт инээмсэглэл л дутуу байдаг юм. МЭӨ VI зууных буюу бурханы гараар зурагдсан гэх анхны хувилбарт түүний харц тогтворгүй, эх үрийн хайр халамжийн өчүүхэн хэлтэрхий ч үгүй дүрслэгдснээс болсон уу бусад хувилбаруудад ч мөн тэр ийм л дүрээр амилж байв. Хэрэв сайн ажиглавал зураг бүхэнд тэдний (Мадонна ба Есүсийн) харц огтолцож байсан удаагүй. Тэд нэг зүг эсвэл эсрэг тийш хараа сунгасан байдаг нь жинхэнэ ёсны эх, хүү биш гэдгийг илтгэсэн утгатай хэмээн зарим урлаг судлаачид тайлбарладаг.

Сэргэн мандалтын үеийг хүртэл хоёр биеэрээ уран зурагт дүрслэгдэж байснаа 1484 онд Леонардо да Винчийн бийрээр анх удаагаа дан хөрөг нь бүтсэн. Үүний дараагаас уран зурагт гарсан эрх чөлөөгөөр баяжиж Мадоннаг бүхий л талаас нь нээх оролдлогууд гарах болов. Сэргэн мандалтын өмнөх үеийн Мадонна ба бяцхан Есүсийн дүрслэлээс дагалдагчид буюу учир битүүлэг гунигт царайнууд арчигдсаныг өөрчлөлтийн анхны давалгаа гэж үздэг. Доменик ди Бартологийн 1433 оны хувилбарт анх удаагаа дагалдагчдын хүйст өөрчлөлт гарч эмэгтэй хөгжимчдөөр хүрээлүүлсэн нь шинэ нээлт гэхээсээ илүү үзэл сурталтай хутгалдсаны нотолгоо гэлтэй. Сэргэн мандалтаар дамжиж шинэ үеийн босгыг давах хүртлээ түүний царай ямагт газар шагайсан байдалтай буюу нунж дорой дүрслэлтэй байснаа үе өнгөрөх тутам өндийж ирснийг феминистүүд жишээ болгох дуртай. Хэрэв өнөөдөр тэр туйлдашгүй феминистийн бийрээр амилах болбол харин ч тэнгэр ширтсэн, ихэмсэг төрх бүтнэ гэдэг нь гарцаагүй. Үүнийг зарим судлаачид Мадоннагийн дүрслэлээр дамжуулан эмэгтэйчүүдийн нийгэм дэх байр суурийн өөрчлөлтүүдийн толь хэмээцгээдэг. Гэвч хэрэвзээ энэ нь үнэн юм бол Мадонна шашны үүргээсээ хэдийнэ хальж, нийгэмтэй зууралдсан гэх гаргалгааг хийж болно.

Ариун Мариягийн уран зураг дахь тусгал Мадоннаг үзэл суртлын зэвсэг болгон ашиглах үзэгдэл өнөө үед хамгийн хүчтэй явагдаж байгаа бөгөөд Европын улс бүрт түүний баримал сүндэрлэх болсон. Дэлхийн II дайны үед Мадоннагийн уран зураг болон баримал дахь 200 гаруй төрх устсан гэж үздэг бөгөөд АНУ-д түүнийг хувьсгалын охин тэнгэр хэмээн нэрийдснээс хойш нь үнэ цэнэ нь газрын гүн хүртэл унасан юм. Өнөө цагт Мадоннаг хэн ч “оролдох”-оо больсон нь эмээсэндээ бус залхсандаа гэвэл онох биз. Ингэтлээ хямдрах эхлэлийг алдарт Леонардо да Винчи тавьсан гэдэг ч ортой байх.

Гэвч уран зураг дахь Мадоннагийн амьдралаас огтхон ч өөрчлөгдөөгүй цор ганц зүйл нь түүний харц юм. Хэнбугайн ч бийр түүний мэлмийг өндийлгөж чадаагүй нь өнөөх л “хүнийх”, “хүсээгүй” гэх хоёр үгтэй холбоотой биз ээ.